mabnaacc.ir
استاندارد حسابداري شماره 27
طرحهاي مزاياي بازنشستگي
(لازم‌الاجرا براي کليه صورتهاي مالي که دوره مالي آنها از تاريخ اول فروردين 1384 يا بعد از آن شروع مي‌شود)
فهرست مندرجات
• دامنه کاربرد
• تعاريف
• استفاده‌کنندگان و نيازهاي اطلاعاتي آنان
• ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري
• تناوب ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري
• اندازه‌گيري داراييهاي طرح
– سرمايه‌گذاريها
– حق بيمه‌هاي دريافتني
– داراييهاي ثابت مشهود
• صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
• تاريخ اجرا
• مطابقت با استانداردهاي بين‌المللي حسابداري
• پيوست شماره 1 : صورتهاي مالي نمونه
• پيوست شماره 2 : مباني نتيجه‌گيري
این استاندارد باید با توجه به ” مقدمه‌ای بر استانداردهای حسابداری“ مطالعه و بکارگرفته شود. ("مقدمه ای بر استانداردهای حسابداری" با " مفاهیم نظری گزارشگری مالی" تلفیق گردید)
دامنه کاربرد
1. بکارگيري اين استاندارد در حسابداري طرحهاي مزاياي بازنشستگي الزامي است.
2 .کليه صندوقهايي که متولي اجراي طرحهاي مزاياي بازنشستگي مي‌باشند، ازجمله سازمان تأمين اجتماعي، صندوق بازنشستگي کشوري و صندوقهاي شرکتها و سازمانها مشمول اين استاندارد هستند. طرحهاي مزاياي بازنشستگي که شخصيت حقوقي جداگانه‌اي ندارند نيز در صورت گزارشگري مستقل، مشمول اين استاندارد مي‌باشند. الزامات ساير استانداردهاي حسابداري درصورتي براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي کاربرد دارد که توسط اين استاندارد جايگزين نشده باشد.
3. اين استاندارد با حسابداري طرحهاي مزاياي بازنشستگي براي تمام اعضا به عنوان يک گروه سر و کار دارد و به گزارش درباره مزاياي بازنشستگي هريک از اعضا نمي‌پردازد.
4. اين استاندارد در مورد طرحهاي ديگري از قبيل بيمه بيکاري و خدمات درماني که توسط برخي سازمانها و صندوقها در کنار طرحهاي مزاياي بازنشستگي اداره مي‌شود، کاربرد ندارد. صندوقهاي بازنشستگي که به‌طور همزمان متولي انجام اين موارد مي‌باشند اطلاعات مرتبط با طرحهاي مزبور را برمبناي الگوي صورتهاي مالي مندرج در اين استاندارد، در صورتهاي مالي صندوق بازنشستگي ترکيب و حسب مورد اطلاعات تفکيکي ارائه مي‌کنند.
تعاريف
5 .اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بکار رفته است:
6. به‌منظور سنجش توان مالي طرحهايي از قبيل مزاياي بازنشستگي و بيمه عمر جهت ايفاي تعهدات مربوط به طرحهاي مذکور، محاسباتي براساس روشهاي آماري، احتمالات و رياضيات کاربردي و با استفاده از مکانيزم اکچوئري صورت مي‌گيرد. اگرچه ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري تعهد طرح مي‌باشد اما به‌موجب اين استاندارد به عنوان بدهي در صورتهاي مالي طرح شناسايي نمي‌شود بلکه در زير ترازنامه و يادداشتهاي توضيحي افشا مي‌گردد.
استفاده‌کنندگان و نيازهاي اطلاعاتي آنان
7. استفاده‌کنندگان اصلي گزارشهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي شامل اعضا، ارکان طرح، دولت و کارفرمايان مي‌باشد. اين اشخاص نياز به اطلاعاتي دارند که اهداف زير را تأمين کند:
الف. ارزيابي توان پرداخت تعهدات،
ب. ارزيابي عملکرد طرح،
ج. تعيين راهبردها و خط مشي‌هاي طرح، و
د. فراهم کردن امکان نظارت عمومي دولت.
8. اهم نيازهاي اطلاعاتي گروههاي استفاده‌کننده اصلي به شرح زير است :
الف. اعضـا : اين گروه به اطلاعاتي راجع به امکان تأمين مزايا و چگونگي بکارگيري منابع طرح به‌منظور ايفاي تعهدات و نيز بدهيهاي بالقوه طرح نياز دارد. همچنين لازم است برخي اطلاعات اساسي طرح مانند نرخهاي حق بيمه و شرايط بازنشستگي به اعضا ارائه شود.
ب. ارکان طرح : اين گروه که شامل هيئت امنا يا شوراي عالي يا عناوين مشابه مي‌باشد به اطلاعاتي به‌منظور ارزيابي عملکرد طرح، تصميم‌گيري در مورد سياستهاي کلي طرح و اطمينان از کفايت داراييها براي ايفاي تعهدات نياز دارند.
ج. دولت : دولت براي ايفاي وظايف حاکميتي و نيز به‌منظور اطمينان از رعايت الزامات قانوني و نظارت بر طرحهاي مزاياي بازنشستگي به‌لحاظ آثار اجتماعي ناشي از عملکرد آنها به اطلاعاتي درخصوص وضعيت مالي، تعهدات و عملکرد مالي طرحها نياز دارد.
د. کارفرمايان (در طرحهاي مزاياي بازنشستگي اختصاصي) : اين گروه به اطلاعاتي جهت ارزيابي عملکرد طرح، اطمينان از معقول بودن نرخهاي حق بيمه و پيش بيني تعهدات آتي خود در قبال طرح نياز دارند.
ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري
9. ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر ا کچوئري بايد براساس پرداختهاي مورد انتظار طبق شرايط طرح، باتوجه به سنوات خدمت اعضا تا تاريخ مورد نظر و سطح حقوق و مزاياي جاري اعضا محاسبه شود.
10. در طرحهاي مزاياي بازنشستگي، ايفاي تعهدات طرح، به وضعيت مالي طرح، حق بيمه‌هاي آتي و همچنين کارايي عملياتي طرح شامل عملکرد سرمايه‌گذاري بستگي دارد.
11. ارزيابي شرايط مالي طرح، بررسي مفروضات و تعيين ميزان حق بيمه‌هاي آتي، نياز به گزارش اکچوئر واجد صلاحيت حرفه‌اي دارد.
12. ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري که براساس حقوق و مزاياي جاري است تعهدات مربوط به مزايا را تا تاريخ گزارش اکچوئري افشا مي‌کند.
13. براي تعيين ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري، مزايايي منظور مي‌شود که باتوجه به احتمال پرداخت (مواردي مانند فوت، از کار افتادگي، انتقال به ساير طرحها، بازنشستگي و ...) انتظار مي‌رود به بازنشستگان و مستمري‌بگيران پرداخت شود. ارزش فعلي اين مزايا با استفاده از مفروضات مناسب تعيين مي‌شود تا ارزش زماني پول (از طريق تنزيل با نرخ بازدهي مناسب) بين تاريخ تهيه اطلاعات و تاريخ پرداخت مورد انتظار را منعکس کند.
تناوب ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري
14. ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري بايد حداقل هر سه سال يکبار انجام شود.
15. براساس قوانين و مقررات موجود، معمولاً طرحهاي مزاياي بازنشستگي ملزم به انجام ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري حداقل هرسه سال يکبار هستند. با اين وجود به‌منظور تشويق طرحهاي مزاياي بازنشستگي به ارائه اطلاعات به‌موقع، ارزيابي مزبور در فواصل زماني کوتاه‌تر توصيه مي‌شود. چنانچه ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري به تاريخ صورتهاي مالي انجام نشده باشد از آخرين ارزيابي انجام شده استفاده و تاريخ آن افشا مي‌شود.
اندازه‌گيري داراييهاي طرح
سرمايه‌گذاريها
16. سرمايه‌گذاريهاي طرح بايد براساس مفاد استانداردهاي شماره 15 با عنوان ” حسابداري سرمايه‌گذاريها “، شماره 18 با عنوان ” صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي“، شماره 19 با عنوان ” ترکيب واحدهاي تجاري“، شماره 20 باعنوان ” حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري وابسته “ و شماره 23 باعنوان ” حسابداري مشارکتهاي خاص “ اندازه‌گيري و گزارش شود.
17. صورتهاي مالي تلفيقي طرح بايد برمبناي ساختار پيش بيني شده در اين استاندارد براي صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي تهيه و ارائه شود.
حق بيمه‌هاي دريافتني
18. حق بيمه‌هاي دريافتني بايد به مبالغ قابل دريافت اندازه‌گيري و گزارش شود مشروط به اينکه جريان منافع اقتصادي مرتبط با حق بيمه به درون طرح محتمل باشد.
19. حق بيمه‌هاي دريافتني، مبالغي است که در تاريخ گزارشگري طرح از اعضا، کارفرمايان و دولت قابل دريافت مي‌باشد. حق بيمه مبتني‌بر تعهدات قانوني يا قراردادي است.
داراييهاي ثابت مشهود
20. داراييهاي ثابت مشهود مورد استفاده براي اداره عمليات طرح، بايد به بهاي تمام شده يا مبلغ تجديد ارزيابي (به کسر استهلاک انباشته) اندازه‌گيري و گزارش شود.
صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
21. براي تأمين نيازهاي اطلاعاتي استفاده‌کنندگان، صورتهاي مالي طرح بايد شامل موارد زير باشد:
الف . ترازنامه،
ب. صورت تغييرات در خالص داراييها،
ج. صورت درآمد و هزينه، و
د. يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي.
22. هدف گزارشگري طرح، ارائه ادواري اطلاعات درباره منابع مالي و فعاليتهاي آن است که براي ارزيابي ارتباط بين انباشت منابع و مزاياي طرح مفيد باشد. اين هدف معمولاً با ارائه گزارشي شامل موارد زير تأمين مي‌شود :
الف. توصيف فعاليتهاي عمده طي دوره مالي و اثر تغييرات مربوط به مقررات اصلي طرح از قبيل نرخهاي حق بيمه و شرايط بازنشستگي،
ب. صورتهاي عملکرد سرمايه‌گذاري و ساير عمليات طرح براي دوره مالي و وضعيت مالي در پايان دوره مالي،
ج. اطلاعات اکچوئري، و
د. توصيف خط مشي‌هاي سرمايه‌گذاري.
23. در يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي بايد ارتباط بين ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري و ارزش منصفانه خالص داراييهاي طرح (به‌استثناي داراييهاي ثابت مشهود) و خط مشي تأمين مالي مزاياي بازنشستگي تبيين شود.
24. باتوجه به ويژگيهاي متفاوت انواع سرمايه‌گذاريها، از مباني زير براي تعيين ارزش منصفانه آنها استفاده مي‌شود :
الف. سرمايه‌گذاري در سهام شرکتهاي پذيرفته شده در بورس به ارزش بازار باتوجه به بندهاي 26 الي 28 استاندارد حسابداري شماره 15 با عنوان حسابداري سرمايه‌گذاريها.
ب. سرمايه‌گذاري در سهام ساير شرکتها به مبلغ تجديد ارزيابي باتوجه به بند 34 استاندارد حسابداري شماره 15 با عنوان حسابداري سرمايه‌گذاريها.
ج. سرمايه‌گذاري با درآمد ثابت (مانند اوراق مشارکت) درصورتي که مديريت طرح قصد نگهداري اين اوراق تا سررسيد را داشته باشد به مبلغ دفتري (ارزش اسمي با احتساب هرگونه صرف يا کسر مستهلک نشده) و در غير اين‌صورت به‌ارزش بازار. در صورت عدم دسترسي به ارزش بازار، به ارزش فعلي اوراق با توجه به نرخ بازدهي داراييهاي مشابه.
د. املاک و ساير اموالي که به قصد سرمايه‌گذاري نگهداري مي‌شود به‌مبلغ تجديد ارزيابي باتوجه به بندهاي 29 الي 42 استاندارد حسابداري شماره 11 با عنوان داراييهاي ثابت مشهود.
25. ترازنامه طرح مزاياي بازنشستگي بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد :
الف. سرمايه‌گذاريها به تفکيک :
ـ سرمايه‌گذاري در شرکتهاي فرعي،
ـ سرمايه‌گذاري در شرکتهاي وابسته،
ـ سرمايه‌گذاري در مشارکتهاي خاص،
ـ سرمايه‌گذاري در ساير شرکتها،
ـ املاک،
ـ اوراق مشارکت،
ـ تسهيلات اعطايي،
ـ سپرده‌هاي بانکي،
ب. موجودي نقد،
ج. حق بيمه‌هاي دريافتني،
د. ساير حسابها و اسناد دريافتني،
ﻫ. داراييهاي ثابت مشهود،
و. حسابها و اسناد پرداختني،
ز. تسهيلات دريافتي،
ح. ذخيره مزاياي پايان خدمت کارکنان،
ط. خالص داراييهاي طرح، و
ي. ارزش ويژه طرح.
26. ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري بايد زير ترازنامه افشا شود.
27. صورت تغييرات در خالص داراييها بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد:
الف . حق بيمه‌هاي بازنشستگي،
ب. کمکهاي بلاعوض،
ج. حق بيمه انتقالي از ساير طرحها،
د. حقوق و ساير مزاياي بازنشستگي اعضا،
ﻫ. حق بيمه انتقالي به ساير طرحها،
و. هزينه‌هاي اداره طرح،
ز. مازاد (کسري) درآمد نسبت به هزينه.
28. صورت درآمد و هزينه بايد حداقل حاوي اقلام اصلي مندرج در بند 58 استاندارد حسابداري شماره 1 با عنوان ” نحوه ارائه صورتهاي مالي“ باشد.
29. در يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي علاوه‌بر الزامات افشاي ساير استانداردهاي حسابداري مربوط، بايد حداقل موارد زير افشا شود :
الف. رويه‌ها و مفروضات مورد استفاده براي تعيين ارزش منصفانه سرمايه‌گذاريها،
ب. رويه‌ها و مفروضاتي که در محاسبه ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري بکار رفته است و هرگونه تغيير در رويه‌ها و مفروضات در فاصله بين دو تاريخ انجام اکچوئري،
ج. تاريخ انجام آخرين ارزيابي مبتني‌بر اکچوئري،
د. اطلاعات مختصر در مورد گروههاي کارکنان تحت پوشش و کارفرمايان،
ﻫ. اطلاعات آماري درخصوص تعداد بازنشستگان، مستمري بگيران و اعضاي شاغل،
و. اطلاعات مختصر در مورد طرحهاي بازنشستگي و ارائه اطلاعات کلي درخصوص شرايط هرکدام (نظير شرايط استحقاق، مبالغ و درصدهاي قابل پرداخت)،
ز. شرح تغييرات طي سال مالي در شرايط پرداخت مزاياي بازنشستگي، حق بيمه‌ها، شرايط عضويت طرح و قوانين و مقررات مرتبط با طرح و اينکه تغييرات ياد شده در محاسبات اکچوئري منظور شده است يا خير،
ح. خط مشي تأمين منابع و هرگونه تغيير در آن طي سال مالي،
ط. وضعيت مالياتي طرح،
ي. معاملات طرح با واحدهاي تجاري تحت کنترل يا تحت نفوذ قابل ملاحظه تمام يا برخي از اعضا، کارفرمايان با نفوذ قابل ملاحظه در طرح، کانونهاي بازنشستگي و سازمانها و تشکلهاي مرتبط با اعضا و يا طرح ،
ک. سياستهاي سرمايه‌گذاري منابع طرح ،
ل. سرمايه‌گذاري طرح در سهام کارفرماياني که بر طرح نفوذ قابل ملاحظه دارند، و
م. جدول جزئيات ارزش منصفانه خالص داراييهاي طرح، به‌استثناي داراييهاي ثابت مشهود که به بهاي تمام شده يا مبلغ تجديد ارزيابي به کسر استهلاک انباشته منعکس مي‌شود و مقايسه آن با ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري و تشريح سياستهاي تأمين مبالغ کسري.
تاريخ اجرا
30. الزامات اين استاندارد در مورد کليه صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي که دوره مالي آنها از تاريخ اول فروردين 1384 يا بعد از آن شروع مي‌شود لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهاي بين‌المللي
31. با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استاندارد بين‌المللي حسابداري شماره 26 با عنوان حسابداري و گزارشگري طرحهاي مزاياي بازنشستگي نيز رعايت مي‌شود.
پيوست شماره 1
صورتهاي مالي نمونه
اين پيوست تنها جنبه تشريحي دارد و بخشي از استاندارد حسابداري را تشکيل نمي‌دهد. هدف اين پيوست تشريح کاربرد استاندارد در رابطه با نحوه ارائه صورتهاي مالي اساسي شامل صورتهاي مالي جداگانه و تلفيقي يک طرح مزاياي بازنشستگي است.
در صورت لزوم و براي دستيابي به ارائه مطلوب اطلاعات در شرايط خاص مي‌توان ترتيب ارائه و شرح اقلام اصلي را تغيير داد.
پیوست شماره 2
مباني نتيجه‌گيري
پيشينـه
1. پيش از تدوين اين استاندارد، صندوقهاي متولي طرحهاي مزاياي بازنشستگي در ايران براي گزارشگري مالي از روشهاي متفاوتي استفاده مي‌کردند. باتوجه به‌اهميت طرحهاي مزاياي بازنشستگي و لزوم شفافيت گزارشگري مالي آنها در شهريورماه 1381 پروژه‌اي با عنوان بررسي ضرورت تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي به‌موجب مصوبه کميته تدوين استانداردهاي حسابداري در دستور کار مديريت تدوين استانداردها قرار گرفت.
2. پروژه در قالب يک پژوهش براي گروه کارشناسي مديريت تدوين استانداردها تعريف شد. ابتدا ادبيات و استانداردهاي مرتبط در ساير کشورها بررسي و گزارش مطالعات تطبيقي تهيه گرديد. سپس صورتهاي مالي چند صندوق ايراني و خارجي مورد بررسي قرار گرفت. براي بررسي مسائل خاص صندوقهاي بازنشستگي با برخي از مسئولين صندوقها و متخصصين اکچوئري بحث و تبادل نظر شد. همچنين قوانين و مقررات، اساسنامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي صندوقها مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت و از نتايج حاصل براي تهيه پرسشنامه، به‌منظور نظرخواهي از صندوقها، استفاده شد.
3. پرسشنامه تهيه شده براي 11 صندوق بازنشستگي ارسال و برمبناي نتايج حاصل از پرسشنامه و مطالعات انجام شده، گزارش شناخت تهيه گرديد. گروه کارشناسي با جمع بندي نتايج گزارش شناخت و مطالعه تطبيقي، نظرات خود را در قالب يک گزارش ارائه کرد. اين گزارش که بر لزوم تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي تأکيد داشت در اختيار کميته تدوين استانداردهاي حسابداري قرار گرفت.
4. پس از تأييد ضرورت تدوين استاندارد طرحهاي مزاياي بازنشستگي توسط کميته تدوين استانداردهـاي حسابـداري، گـروه کارشناسي پيش نويس اوليـه استانـدارد را تهيه کرد.
اين پيش‌نويس در جلسات متعدد کميته تدوين استانداردهاي حسابداري بررسي و اصلاحات لازم در آن اعمال گرديد.
دلايل تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
5. اهم دلايل ضرورت تدوين استاندارد حسابداري طرحهاي مزاياي بازنشستگي به شرح زير است :
• ويژگيهاي فعاليتهاي مرتبط با طرحهاي مزاياي بازنشستگي،
• استفاده از روشهاي متفاوت حسابداري توسط صندوقهابراي معاملات و رويدادهاي مشابه،
• استفاده از عناوين و شکلهاي متفاوت صورتهاي مالي توسط صندوقها،
• متفاوت بودن ميزان افشاي اطلاعات در متن صورتهاي مالي و يادداشتهاي توضيحي در صندوقها،
• عدم افشاي اطلاعات کافي در مورد ارزش فعلي تعهدات آتي مزاياي بازنشستگي، ارزش منصفانه داراييها و درنتيجه توان ايفاي تعهدات.
دامنـه کاربرد
6. کليه طرحهاي مزاياي بازنشستگي، از جمله سازمان تأمين اجتماعي، صندوق بازنشستگي کشوري و ساير طرحهاي مزاياي بازنشستگي شرکتها و سازمانها، مشمول اين استاندارد مي‌باشند. باني و اداره‌کننده طرح (دولت يا بخشهاي عمومي، خصوصي يا تعاوني) عاملي تعيين کننده نمي‌باشد، زيرا فقط ويژگيهاي فعاليت طرحها و نه خصوصيات بانيان و اداره کنندگان آنها بر حسابداري و گزارشگري مالي طرح تأثير مي‌گذارد.
7. طرحهاي مزاياي بازنشستگي معمولاً به دو گروه اصلي زير طبقه‌بندي مي‌شود :
طرح مزاياي بازنشستگي با مزاياي معين طرحي است‌که مزاياي بازنشستگي براساس ضوابطي تعيين مي‌شود که معمولاً مبناي آن حقوق و مزايا و سنوات خدمت اعضا است. در اين طرحها ريسک اصلي متوجه طرح و يا حامي آن است.
طرح مزاياي بازنشستگي با کمک معين در اين طرح، مزاياي بازنشستگي باتوجه به کمکهاي اعطايي به طرح و سود حاصل از سرمايه‌گذاريها، تعيين مي‌شود. در اين نوع طرح معمولاً براي کمکهاي مرتبط با هر فرد حساب جداگانه‌اي نگهداري مي‌شود و ريسک مرتبط با نوسان بازدهي داراييهاي طرح متوجه اعضا است.
باتوجه به شرايط کنوني ايران که طرحهاي مزاياي بازنشستگي تماماً از نوع مزاياي معين است، اين استاندارد براي گزارشگري مالي اين نوع طرحها تدوين شده است.
صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
8. باتوجه به مطالعات انجام گرفته و مباحث مطرح شده، کميته تدوين استانداردهاي حسابداري، صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي را به شرح زير تعيين نمود :
الف. ترازنامه،
ب. صورت تغييرات در خالص داراييها،
ج. صورت درآمد و هزينه، و
د. يادداشتهاي توضيحي.
9. وظيفه مباشرت مديريت در ارتباط با عملکرد مالي را مي‌توان به دو بخش مجزا تقسيم کرد. نخست، اداره طرح که از جنبه مالي به نحوه ارتباط هيأت امناء با کارفرمايان، اعضاي طرح و ساير کساني که مستقيماً درگير مي‌باشند، مربوط است. دوم، سرمايه‌گذاريها که با خط مشي هيأت امناء در مورد نحوه استفاده از داراييهاي در دسترس براي پرداخت مزايا، مرتبط است. اين دو جنبه (اداره و سرمايه‌گذاري) بهتر است به صورت جداگانه در صورت تغييرات در خالص داراييها و صورت درآمد و هزينه ارائه شود.
10. ارائه صورت جريان وجوه نقد براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي کاربرد ندارد. زيرا اولاً اهداف تبيين شده براي صورت جريان وجوه نقد در طرحها مصداق ندارد و گزارشهاي اکچوئري مي‌تواند به تسهيل پيش بيني‌ها کمک کند. ثانياً صورت جريان وجوه نقد معمولاً منعکس کننده افزايشها و کاهشهاي وجوه نقد بر حسب فعاليتهاي مختلف مي‌باشد که اين امر به نحو جامع‌تري از طريق صورت تغييرات درخالص داراييها گزارش مي‌شود و صورت جريان وجوه نقد عموماً اطلاعات بيشتري به استفاده‌کنندگان صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي ارائه نمي‌کند.
صورتهاي مالي تلفيقي
11. باتوجه به اينکه در شرايط حاضر صندوقهاي بازنشستگي در ايران بنابه دلايل متفاوت در امر بنگاه‌داري وارد شده‌اند و عملاً در موارد متعدد بر شرکتهاي سرمايه‌پذير کنترل اعمال مي‌کنند لذا صورتهاي مالي بايد اين وضعيت را به‌نحو مناسب نشان دهد. بنابراين باتوجه به مفاهيم مطرح شده در استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي، ضرورت تهيه صورتهاي مالي تلفيقي براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي مورد تأييد قرار گرفت.
اندازه‌گيري داراييهاي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
12. يکي از نيازهاي اصلي استفاده‌کنندگان صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي آگاهي از توان اين طرحها براي ايفاي تعهدات آتي است. براي ارائه اين اطلاعات، ارزش داراييهاي طرح بايد با ارزش فعلي تعهدات آتي آن مقايسه گردد و مازاد يا کسري آن مشخص شود. چنانچه داراييهاي طرح براساس ارقام تاريخي گزارش شود اين مقايسه مي‌تواند گمراه‌کننده باشد و توان طرح را کمتر از واقعيت منعکس کند. لذا داراييهاي طرح که ماهيت سرمايه‌گذاري دارند بايد براساس ارزشهاي منصفانه اندازه‌گيري شوند. اما مشکل اين است که ارزشهاي منصفانه قابل اتکا براي تمام سرمايه‌گذاريها به‌طور مرتب قابل دسترس نيست و تعيين و انعکاس ارزشهاي منصفانه به‌طور ادواري در ترازنامه در شرايط فعلي ميسر نمي‌باشد. لذا کميته تصميم گرفت که ارزش منصفانه سرمايه‌گذاريها در متن ترازنامه منعکس نشود بلکه در يک يادداشت توضيحي به‌صورت مقايسه‌اي با ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري افشا شود.
محاسبه ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري
13. در محاسبات اکچوئري براي مقاصدي غير از تهيه صورتهاي مالي معمولاً ارزش فعلي تعهدات مربوط به اعضاي فعلي طرح، اعم از بازنشسته و شاغل، باتوجه به حقوق و مزاياي بازنشستگي آتي، حق بيمه‌هاي آتي، جدول مرگ و مير، نرخ بازده سرمايه‌گذاري و ديگر مفروضات تعيين مي‌شود. اما براي مقاصد حسابداري انعکاس تعهدات در صورتهاي مالي مستلزم وجود شرايط اندازه‌گيري و شناخت بدهيها و سازگاري آن با تعريف بدهي مي‌باشد. بدهي، تعهد انتقال منافع اقتصادي توسط واحد تجاري ناشي از معاملات يا ساير رويدادهاي گذشته است. تعهدات مزاياي بازنشستگي در رابطه با سنوات خدمت آتي اعضا در تاريخ ترازنامه نمي‌تواند بدهي تلقي شود و به همين دليل تعهدات مزاياي بازنشستگي متناسب با سنوات خدمت گذشته اعضا در ذيل ترازنامه و يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي گزارش مي‌شود.
14. براي محاسبه ارزش فعلي تعهدات مربوط به مزاياي بازنشستگي دو رويکرد شامل ” حقوق و مزاياي جاري“ و ” حقوق و مزاياي پيش بيني شده “ وجود دارد.
15. رويکرد حقوق و مزاياي جاري مبتني‌بر دلايل زير است:
الف. استفاده از حقوق و مزاياي جاري عينيت بيشتري دارد و نياز به مفروضاتي درخصوص آينده نيست و بنابراين قابليت اتکاي بالاتري دارد.
ب. افزايش مزاياي بازنشستگي ناشي از افزايش حقوق و مزايا درصورتي تعهد طرح محسوب مي‌شود که افزايش حقوق و مزايا تحقق يافته باشد.
ج. ارزش فعلي مزاياي انباشته بازنشستگي مبتني‌بر اکچوئري با استفاده از حقوق و مزاياي جاري عمدتاً با مبلغ قابل پرداخت در زمان خاتمه يا توقف فرضي فعاليت طرح ارتباط نزديک‌تري دارد.
16. رويکرد حقوق و مزاياي پيش بيني شده مبتني‌بر دلايل زير است :
الف . اطلاعات مالي بايد با فرض تداوم فعاليت تهيه شود، حتي اگر بکارگيري مفروضات و برآوردها در تهيه آن ضرورت داشته باشد،
ب. مزاياي بازنشستگي معمولاً با توجه به ميزان حقوق و مزاياي نزديک به تاريخ پايان خدمت تعيين و پرداخت مي‌شود، بنابراين، پيش بيني ميزان حقوق و مزايا، حق بيمه‌ها و نرخهاي بازده ضرورت دارد، و
ج. در مواردي که تأمين وجوه بر مبناي پيش‌بيني حقوق و مزايا صورت مي‌گيرد عدم بکارگيري حقوق و مزاياي پيش‌بيني شده، ممکن است منجر به گزارش منابع مالي اضافي در زماني شود که طرح داراي وجوه مالي اضافي نيست يا منجر به گزارش وجوه مالي کافي در زماني شود که طرح وجوه مالي کافي در اختيار ندارد.
17. در شرايط اقتصادي فعلي، پيش بيني آينده با مشکلات متعددي مواجه است و در چنين شرايطي در اندازه‌گيريها هرچه متغيرهاي مربوط به آينده بيشتر باشد قابليت اتکاي آن کمتر خواهد بود. بنابراين کميته رويکرد حقوق و مزاياي جاري را مناسب‌تر تشخيص داد.
05:54:53
07:26:1512:20:0017:12:2517:33:24.png)
.png)
.png)
.png)
.png)