کليات
هدف از تنظيم اطلاعات مالي
اصول کلي حاکم بر تنظيم اطلاعات مالي
نکات اساسي قرارداد
برنامهريزي
مستندسازي
روشها
گزارشگري در موارد تنظيم اطلاعات مالي
تاريخ اجرا
پيوست 1: نمونه قرارداد تنظيم اطلاعات مالي
پيوست 2: نمونههايي از گزارش تنظيم اطلاعات مالي
اين استاندارد بايد همراه با ”مقدمه استانداردهاي حسابرسي، ساير خدمات اطمينانبخشي و خدمات مرتبط“مطالعه شود.
کليات
1. هدف اين استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماييهاي لازم درباره مسئوليتهاي حرفهاي حسابرس در تنظيم اطلاعات مالي و شکل و محتواي گزارشي است که حسابرس در اين گونه موارد صادر ميکند. منظور از حسابرس در اين استاندارد، الزاما فرد يا موسسهاي نيست که حسابرسي صورتهاي مالي واحد اقتصادي را به عهده دارد.
2. اگرچه تاکيد اين استاندارد، تنظيم اطلاعات مالي است، اما ميتواند براي تنظيم اطلاعات غيرمالي نيز سودمند واقع شود، مشروط بر آن که حسابرس از موضوع شناخت کافي داشته باشد. ارائه خدمات معين و محدود به صاحبکار مثلاً حل و فصل موارد خاص حسابداري به منظور انعکاس در صورتهاي مالي، تنظيم اطلاعات مالي محسوب نميشود. ضوابط ارائه شده در ساير استانداردها نيز ميتواند حسابرس را در بکارگيري اين استاندارد ياري رساند.
هدف از تنظيم اطلاعات مالي
3. هدف از تنظيم اطلاعات مالي، بکارگيري دانش و تخصص حسابرسان در زمينه حسابداري براي گردآوري، طبقهبندي و تلخيص اطلاعات مزبور است. در اين نوع کار، حسابرس به طور معمول اطلاعات تفصيلي را در قالب صورتهايي خلاصه و قابل فهم تجميع ميکند، بدون آن که الزامي به آزمون درستي مندرجات صورتهاي مزبور داشته باشد. اگرچه روشهاي مورد استفاده در تنظيم اطلاعات مالي به گونهاي طراحي نشده است که امکان اظهار هرگونه اطميناني را نسبت به اطلاعات مالي، براي حسابرس فراهم کند، اما به دليل انجام کار بادقت و مهارت حرفهاي، استفادهکنندگان اطلاعات مالي از مشارکت حسابرسان در تنظيم صورتهاي مزبور بهرهمند ميشوند.
4. قرارداد تنظيم اطلاعات مالي معمولا شامل تنظيم تمام يا بخشي از صورتهاي مالي است، اما ميتواند گردآوري، طبقهبندي و تلخيص ساير اطلاعات مالي را نيز شامل شود.
اصول کلي حاکم بر تنظيم اطلاعات مالي
5. حسابرس بايد "آيين رفتار حرفهاي" را رعايت کند. اصول آيين رفتار حرفهاي حاکم بر مسئوليتهاي حرفهاي حسابرس در قراردادهاي تنظيم اطلاعات مالي به شرح زير است:
الف ـ درستکاري
ب ـ بيطرفي
پ ـ صلاحيت و مراقبت حرفهاي
ت ـ رازداري
ث ـ رفتار حرفهاي
ج ـ اصول و ضوابط حرفهاي مربوط
اگرچه رعايت اصل استقلال براي انعقاد قراردادهاي تنظيم اطلاعات مالي، ضروري نيست، امادر مواردي که حسابرس استقلال ندارد، اين موضوع بايد در گزارش وي انعکاس يابد.
6. حسابرس درکليه مواردي که اطلاعات مالي را تنظيم ميکند بايد گزارشي نيز دراينباره صادر نمايد.
نکات اساسي قرارداد
7. حسابرس بايد اطمينان يابد که صاحبکار، شناخت روشني از شرايط قرارداد دارد. نکاتي که بايد در قرارداد پيشبيني شود شامل موارد زير است:
• نوع و ماهيت کار، شامل تصريح اين واقعيت که حسابرسي يا بررسي اجمالي انجام نخواهد گرفت و بنابراين، اطميناني درباره اطلاعات مالي تنظيمشده نيز اظهار نخواهد شد.
• اين واقعيت که کار تنظيم اطلاعات مالي، براي مقاصد کشف و افشاي اشتباهات، اعمال غيرقانوني يا ساير تخلفات، مانند تقلب يا اختلاس، نميتواند قابل اتکا باشد.
• نوع و ماهيت اطلاعاتي که بايد توسط صاحبکار تهيه وارائه شود.
• اين واقعيت که مسئوليت دقيق و کامل بودن اطلاعات ارائه شده به حسابرس براي تنظيم اطلاعات مالي دقيق و کامل، با مديريت واحد اقتصادي است.
• مبناي حسابداري مورد استفاده در تنظيم اطلاعات مالي و اين واقعيت که هرگونه انحراف آشکار از استانداردهاي حسابداري، افشا خواهد شد.
• منظور از تنظيم اطلاعات مالي و تعيين گيرندگان گزارشهاي مزبور.
• شکل گزارشي که درباره اطلاعات مالي تنظيم شده صادر خواهد شد.
8. انعقاد قرارداد، به برنامهريزي عمليات و تنظيم اطلاعات مالي کمک ميکند. تنظيم قراردادي که در آن شرايط اصلي کار مستند شده باشد، هم به نفع صاحبکار و هم به نفع حسابرس است. وجود چنين قراردادي گوياي پذيرش کار توسط حسابرس است و از هرگونه برداشت نادرست درباره مواردي چون هدف و دامنه کار، ميزان مسئوليتهاي حسابرس و شکل گزارشي که ارائه خواهد شد، جلوگيري ميکند. نمونهاي از قرارداد تنظيم اطلاعات مالي در پيوست 1 ارائه شده است.
برنامهريزي
9. حسابرس بايد کار را چنان برنامهريزي کند که از اجراي موثر آن اطمينان يابد.
مستندسازي
10. حسابرس بايد موضوعاتي را مستند کند که در فراهم کردن شواهد لازم براي انجام کار طبق اين استاندارد و شرايط قرارداد، با اهميت است.
روشها
11. حسابرس بايد از نوع فعاليت و عمليات واحد اقتصادي شناخت کلي به دست آورد و با اصول و رويههاي حسابداري خاص صنعتي که واحد اقتصادي در آن فعاليت ميکند و شکل و محتواي اطلاعات مالي مناسب آن، آشنايي پيدا کند.
12. حسابرس براي تنظيم اطلاعات مالي لازم است از نوع و ماهيت معاملات و يا ساير رويدادهاي مالي واحد اقتصادي، شکل دفاتر و مدارک حسابداري و مباني حسابداري زيربناي اطلاعات مالي آن شناخت کلي به دست آورد. حسابرس معمولا چنين شناختي را از طريق تجارب خود درباره واحد اقتصادي يا پرسوجو از کارکنان آن کسب ميکند.
13. حسابرس جز در موارد تصريح شده در اين استاندارد، معمولا ملزم به انجام موارد زير نيست:
الف ـ پرسوجو از مديران واحد اقتصادي درباره ارزيابي قابليت اعتماد و کامل بودن اطلاعات ارائه شده.
ب ـ ارزيابي کنترلهاي داخلي.
پ ـ اثبات هرگونه موضوع مطرح شده.
ت ـ اثبات هرگونه توضيح ارائه شده.
14. اگر حسابرس متوجه شود که اطلاعات ارائه شده توسط مديريت واحد اقتصادي، نادرست، ناقص يا گمراهکننده است بايد ضرورت اجراي روشهاي ياد شده در بند 13 را ارزيابي کند و از مديريت واحد اقتصادي بخواهد که اطلاعات اضافي لازم را در اختيار وي قرار دهد. در صورت خودداري مديريت از ارائه اطلاعات اضافي مورد نياز، حسابرس بايد با اعلام دليل يا دلايل، از انجام آن کار، کنارهگيري کند.
15. حسابرس بايد اطلاعات مالي تنظيم شده را به منظور حصول اطمينان از مناسب بودن شکل ارائه و نبود هر گونه تحريف بديهي با اهميت، مرور کلي کند. تحريف در اينجا شامل موارد زير است:
• اشتباه در بکارگيري استانداردهاي حسابداري.
• عدم افشاي اهم رويههاي حسابداري و هر گونه انحراف آشکار از آن.
• عدم افشاي ساير موضوعات با اهميتي که حسابرس از آن آگاه شده است.
اهم رويههاي حسابداري و هر گونه انحراف آشکار از آن بايد در اطلاعات مالي تنظيمشده افشا شود، هر چند تعيين آثار ريالي آنها الزامي نيست.
16. چنانچه حسابرس از وجود تحريف با اهميتي در اطلاعات مالي تنظيمشده آگاه شود بايد درباره چگونگي اصلاح مناسب آن، با صاحبکار توافق کند. اگر اصلاح لازم انجام نشود و اطلاعات مالي مزبور نيز گمراه کننده به نظر برسد، حسابرس بايد از ادامه آن کار، خودداري کند.
مسئوليت مديريت
17. حسابرس بايد اطمينان يابد که مديريت واحد اقتصادي از مسئوليت خود درباره ارائه مطلوب اطلاعات مالي و همچنين تصويب آن، آگاه است. چنين اطميناني ميتواند با دريافت تاييديهاي از مديريت مبني بر دقيق و کامل بودن اسناد و مدارک اوليه حسابداري و ارائه کليه موارد بااهميت و مرتبط با اطلاعات مالي به حسابرس، حاصل شود.
گزارشگري در موارد تنظيم اطلاعات مالي
18. گزارش تنظيم اطلاعات مالي بايد موارد زير را دربر گيرد:
الف ـ عنوان.
ب ـ مخاطب گزارش.
پ ـ تصريح اين که کار، طبق استاندارد "تنظيم اطلاعات مالي" انجام شده است.
ت ـ در مـواردي کـه حسابـرس استقـلال نـدارد، تصـريح عـدم استقلال حسابرس نسبت به واحد اقتصادي.
ث ـ مشخص کردن عناوين اطلاعات مالي تنظيمشده و تصريح اين موضوع که اين اطلاعات براساس آنچه مديريت واحد اقتصادي ارائه کرده تنظيم شده است.
ج ـ تصريح اين که مسئوليت اطلاعات مالي تنظيم شده با مديريت واحد اقتصادي است.
چ ـ تصريح اين که تنظيم اطلاعات مالي، حسابرسي يا بررسي اجمالي نيست و از اين رو نسبت به اطلاعات مالي تنظيمشده نيز اطميناني اظهار نميشود.
ح ـ اشاره به يادداشتهاي توضيحي همراه اطلاعات مالي تنظيمشده در مورد هر گونه انحراف آشکار با اهميت از استانداردهاي حسابداري مربوط.
خ ـ تاريخ گزارش.
د ـ نشاني حسابرس.
ذ ـ امضاي حسابرس.
در برخي شرايط، حسابرس ممکن است توصيف هدف خاص از تهيه اطلاعات مالي يا اشاره به استفادهکننده مورد نظر از اطلاعات تهيه شده را مناسب بداند يا بخواهد با افزودن عباراتي حاکي از اين که از گزارش وي منحصرا براي مقاصد مورد نظر ميتوان استفاده کرد، از استفاده نامربوط آن پيشگيري کند. نمونههايي از گزارش تنظيم اطلاعات مالي در پيوست 2 ارائه شده است.
19. کليه صفحات اطلاعات مالي تنظيم شده توسط حسابرس بايد به مهر "حسابرسي نشده" يا "تنظيم شده بدون حسابرسي يا بررسي اجمالي" ممهور شود.
تاريخ اجرا
20. اين استاندارد از اول فروردين 1378 و پساز آن لازمالاجراست.
پيـوسـت 1
نمونه قرارداد
قـرارداد تنظيم صورتهاي مالي
عطف به درخواست ... (نام واحد اقتصادي) ... از اين ... (حسابرس) ... براي تنظيم ترازنامه ... (واحد اقتصادي) ... در تاريخ ... و صورتهاي سود و زيان، سود (زيان) انباشته و جريان وجوه نقد آن براي سال/دوره مالي منتهي به تاريخ مزبور، همراه با يادداشتهاي توضيحي مربوط، اين قرارداد بين ... و ... که از اين پس به ترتيب "واحد اقتصادي" و "حسابرس" ناميده ميشوند، با شرايط زير منعقد ميگردد.
موضوع قـرارداد
1. تنظيم صورتهاي مالي ياد شده در بالا همراه با گزارش مربوط با هدف ... (براي مثال، ارائه به بانک) ...
تعهدات حسابرس
2. تنظيم صورتهاي مالي براساس اطلاعات ارائه شده توسط مديريت شرکت و طبق استاندارد "تنظيم اطلاعات مالي".
3. تنظيم صورتهاي مالي، حسابرسي يا بررسي اجمالي براساس استانداردهاي حسابرسي نيست و بنابراين، اطميناني نيز اظهار نميشود. نمونهاي از گزارش تنظيم صورتهاي مالي به شرح پيوست است (نگاه کنيد به پيوست 2).
4. تصريح مبناي حسابداري مورد استفاده و هرگونه انحراف آشکار بااهميت از استانداردهاي حسابداري در صورتهاي مالي تنظيم شده و اشاره به انحراف مزبور در گزارش تنظيم صورتهاي مالي.
5. تنظيم صورتهاي مالي نميتواند براي مقاصد کشف و افشاي اشتباهات، اَعمال غير قانوني يا ساير تخلفات، مانند تقلب يا اختلاس، قابل اتکا باشد؛ هرچند در صورت برخورد با اين گونه موارد، موضوع به واحد اقتصادي گزارش خواهد شد.
تعهدات واحد اقتصادي
6. ارائه کليه اطلاعات لازم براي تنظيم صورتهاي مالي (مانند تراز آزمايشي، دفاتر و ...).
7. مسئوليت دقيق و کامل بودن اطلاعات ياد شده در بالا و همچنين، صورتهاي مالي تنظيم شده توسط اين موسسه، با مديريت واحد اقتصادي است. ايفاي اين مسئوليت مستلزم حفظ و نگهداري مدارک کافي حسابداري، استقرار و اعمال کنترلهاي داخلي مناسب و انتخاب و بکارگيري اصول و روشهاي مناسب حسابداري توسط مديريت واحد اقتصادي است.
8. عدم استفاده از صورتهاي مالي تنظيم شده براي مقاصدي غير از هدف ياد شده در بند 1 اين قرارداد.
9. تامين محل کار، امکانات و تسهيلات مناسب و همچنين، همکاري کارکنان واحد اقتصادي در ارائه اطلاعات مورد نياز براي انجام هرچه بهتر موضوع قرارداد.
10. پرداخت بموقع صورتحسابهاي حقالزحمه.
حـقالـزحمـه
11. مبناي تعيين حقالزحمه، مدت کارکرد حسابرسان مامور انجام کار است که متناسب با پيشرفت کار، صورتحساب ميشود. نرخ حقالزحمه ساعتي هريک از حسابرسان برحسب تجربه و مهارت و در نتيجه، ميزان مسئوليتي که به عهده دارند، متفاوت است. طبق بررسيهاي به عمل آمده، حقالزحمه، شامل حقالزحمه ساعات کار مستقيم، ساير هزينههاي مستقيم (از قبيل هزينههاي فوقالعاده ماموريت خارج از مرکز و اياب و ذهاب) و سربار قابل تخصيص، در مجموع به ميزان ... ريال براورد ميشود.
سـايـر مـوارد
12. اين قرارداد از تاريخ مبادله تا .......... اعتبار دارد.
13. هرگونه اختلاف طرفين قرارداد در اجراي مفاد آن، از طريق هياتي سه نفره متشکل از نماينده واحد اقتصادي، نماينده حسابرس و يک شخص مورد قبول دو طرف، حل و فصل خواهد شد.
14. اين قرارداد در 14 ماده و در 2 نسخه که هر دو نسخه در حکم واحد است، تنظيم و در تاريخ ..................... به امضاي طرفين قرارداد رسيده است .
واحد اقتصادي حسابرس
پيوست 2
نمونههايي از گزارش تنظيم اطلاعات مالي
الف ـ نمونه گزارش تنظيم صورتهاي مالي (استاندارد)
گزارش تنظيم صورتهاي مالي
به ... (هيات مديره شرکت نمونه) ...
ترازنامه شرکت نمونه در تاريخ 31 خرداد ××13 و صورتهاي سود و زيان و جريان وجوه نقد آن براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور توسط اين موسسه، براساس اطلاعاتي که مديريت ارائه کرده، طبق استاندارد "تنظيم اطلاعات مالي" تنظيم شده است. مسئوليت اين صورتهاي مالي با مديريت شرکت نمونه است. تنظيم صورتهاي مالي، حسابرسي يا بررسي اجمالي نيست و اين موسسه نيز صورتهاي مالي ياد شده در بالا را حسابرسي يا بررسي اجمالي نکرده است و بنابراين، اطميناني درباره آنها اظهار نميکند.
تاريخ موسسه حسابرسي ...
ب ـ نمونه گزارش تنظيم صورتهاي مالي حاوي بند تاکيد بر انحراف آشکار از استاندارد حسابداري
گزارش تنظيم صورتهاي مالي
به ... (هيات مديره شرکت نمونه) ...
ترازنامه شرکت نمونه در تاريخ 31 خرداد ××13 و صورتهاي سود و زيان و جريان وجوه نقد آن براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور توسط اين موسسه، براساس اطلاعاتي که مديريت ارائه کرده، طبق استاندارد "تنظيم اطلاعات مالي" تنظيم شده است. مسئوليت اين صورتهاي مالي با مديريت شرکت نمونه است. تنظيم صورتهاي مالي، حسابرسي يا بررسي اجمالي نيست و اين موسسه نيز صورتهاي مالي ياد شده در بالا را حسابرسي يا بررسي اجمالي نکرده است و بنابراين، اطميناني درباره آنها اظهار نميکند.
همانگونه که در يادداشت شماره ×× همراه صورتهاي مالي تشريح شده، آثار ناشي از قرارداد اجاره به شرط تمليک داراييهاي ثابت برخلاف استانداردهاي حسابداري، در صورتهاي مالي انعکاس نيافته است.
تاريخ موسسه حسابرسي ...
بستن *نام و نام خانوادگی * پست الکترونیک * متن پیام |