کليات
هدف از بررسي اجمالي صورتهاي مالي
اصول کلي حاکم بر بررسي اجمالي صورتهاي مالي
دامنه بررسي اجمالي صورتهاي مالي
اطمينان محدود (سلبي)
نکات اساسي قرارداد
برنامهريزي
خدمات انجام شده توسط ديگران
مستندسازي
روشها و شواهد
نتيجهگيري و گزارشگري
تاريخ اجرا
پيوست 1: نمونه قرارداد بررسي اجمالي صورتهاي مالي
پيوست 2: نمونه تفصيلي روشهاي مورد استفاده در بررسي اجمالي صورتهاي مالي
پيوست 3: نمونه گزارش استاندارد بررسي اجمالي صورتهاي مالي
پيوست 4: نمونههايي از گزارشهاي تعديلشده بررسي اجمالي صورتهاي مالي
این استاندارد باید همراه با ”مقدمه استانداردهای حسابرسی، سایر خدمات اطمینانبخشی و خدمات مرتبط“ مطالعه شود.
کليات
1. هدف این استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم درباره مسئولیتهای حرفهای حسابرس در مواردی است که حسابرسی غیراز حسابرس واحد تجاری بررسی اجمالی صورتهای مالی را انجام میدهد. در این استاندارد همچنین درباره شکل و محتوای گزارشی که حسابرس در این گونه موارد صادر میکند، استانداردها و راهنماییهای لازم ارائه شده است. بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دورهای توسط حسابرس واحد تجاری باید طبق استاندارد 2410، انجام شود.
2. موضوع این استاندارد، اساساً بررسی اجمالی صورتهای مالی است، اما میتواند با انجام تعدیلات لازم با توجه به شرایط مربوط، برای بررسی اجمالی سایر اطلاعات مالی تاریخی نیز بکار گرفته شود. ضوابط ارائه شده در سایر استانداردهای حسابرسی نیز میتواند حسابرس را در بکارگیری این استاندارد یاری رساند.
هدف از بررسي اجمالي صورتهاي مالي
3. هدف از بررسي اجمالي صورتهاي مالي اين است که حسابرس بتواند براساس رسيدگيهايي که بمراتب محدودتر از حسابرسي است و تمام شواهد لازم و کافي را براي حسابرسي صورتهاي مالي تامين نميکند، چنين نظر دهد که به مورد يا موارد با اهميتي که حاکي از انحراف از استانداردهاي حسابداري باشد، برخورد نکرده است (اطمينان محدود).
اصول کلي حاکم بر بررسي اجمالي صورتهاي مالي
4. حسابرس در بررسي اجمالي صورتهاي مالي بايد "آيين رفتار حرفهاي" را رعايت کند. اصول آيين رفتار حرفهاي حاکم بر مسئوليتهاي حرفهاي حسابرس به شرح زیر است:
الف ـ استقلال
ب ـ درستکاري
پ ـ بيطرفي
ت ـ صلاحيت و مراقبت حرفهاي
ث ـ رازداري
ج ـ رفتار حرفهاي
چ ـ اصول و ضوابط حرفهاي مربوط
5. حسابرس بايد بررسي اجمالي صورتهاي مالي را براساس اين استاندارد اجرا کند.
6. حسابرس بايد بررسي اجمالي صورتهاي مالي را با ترديد حرفهاي برنامهريزي و اجرا کند و بداند که ممکن است شرايطي وجود داشته که موجب اشتباه يا تحريف با اهميت در صورتهاي مالي شده باشد.
7. حسابرس به منظور بيان اطمينان محدود در گزارش بررسي اجمالي بايد شواهد کافي و قابل قبولي را عمدتا از طريق پرسوجو و روشهاي تحليلي به گونهاي گردآوري کند که بتواند به نتيجهاي معقول دست يابد.
دامنه بررسي اجمالي صورتهاي مالي
8. دامنه بررسي اجمالي صورتهاي مالي شامل مجموعه روشهايي است که اجراي آنها در شرايط موجود، براي دستيابي به هدف بررسي اجمالي صورتهاي مالي، ضروري به نظر ميرسد. حسابرس بايد روشهاي لازم براي بررسي اجمالي، منطبق با استانداردهاي حسابرسي را با توجه به الزامات مقرر در اين استاندارد، قوانين و مقررات و در موارد مقتضي، شرايط قرارداد و الزامات خاص گزارشگري، تعيين کند.
اطمينان محدود (سلبي)
9. حسابرس با بررسي اجمالي، در سطحي محدود اطمينان ميدهد که صورتهاي مالي مورد بررسي وي عاري از تحريف بااهميت است. اما، اين اطمينان به شکل منفي (سلبي) اظهار ميشود.
نکات اساسي قرارداد
10. حسابرس و صاحبکار بايد درباره شرايط قرارداد با يکديگر توافق کنند. شرايط توافق شده بايد به صورت قرارداد، مستند شود.
11. تنظيم قرارداد بررسي اجمالي، به برنامهريزي کار کمک ميکند و چنانچه در آن، شرايط اصلي کار مستند شود، هم به نفع صاحبکار خواهد بود و هم به نفع حسابرس. چنين قراردادي، پذيرش کار را توسط حسابرس مشخص و از هرگونه برداشت نادرست درباره مواردي چون هدف و دامنه کار، ميزان مسئوليتهاي حسابرس و شکل گزارشي که ارائه خواهد کرد، جلوگيري ميکند.
12. نکاتي که بايد در قرارداد پيشبيني شود، شامل موارد زير است:
• هدف از بررسي اجمالي صورتهاي مالي.
• مسئوليت مديريت درباره صورتهاي مالي.
• دامنه کار بررسي اجمالي، شامل اشاره به اين استاندارد.
• امکان دسترسي حسابرس به هرگونه اسناد، مدارک و ساير اطلاعات لازم براي بررسي اجمالي صورتهاي مالي.
• شکل گزارشي که در نظر است صادر شود.
• تصريح اين که بررسي اجمالي صورتهاي مالي از لحاظ کشف و افشاي اشتباهات و اعمال غيرقانوني يا ساير تخلفات، مانند تقلب يا اختلاس، نميتواند قابل اتکا باشد.
تصريح اين که بررسي اجمالي صورتهاي مالي، به منزله حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي نيست و بنابراين، اظهارنظر حسابرسي نيز ارائه نخواهد شد. حسابرس به منظور تاکيد بر اين نکته و جلوگيري از هر گونه برداشت نادرست ميتواند به اين موضوع نيز اشاره کند که بررسي اجمالي، الزامات قانوني و نيازهاي اشخاص ثالث به حسابرسي را، براورده نميکند.
نمونهاي از قرارداد بررسي اجمالي صورتهاي مالي در پيوست 1 ارائه شده است.
برنامهريزي
13. حسابرس بايد کار بررسي اجمالي را چنان برنامهريزي کند که از اجراي موثر آن اطمينان يابد.
14. حسابرس براي بررسي اجمالي صورتهاي مالي بايد از نوع فعاليت واحد اقتصادي، شامل توجه به ساختار سازماني واحد اقتصادي، سيستمهاي حسابداري، ويژگيهاي عملياتي و نوع و ماهيت داراييها، بدهيها، درآمدها و هزينههاي آن شناخت کافي به دست آورد يا شناخت خود را بهنگام کند.
15. حسابرس بايد از موارد ياد شده در بالا و ساير موضوعات مربوط به صورتهاي مالي شناخت داشته باشد؛ مانند، شناخت از محصولات و روشهاي توزيع آنها، خطوط توليد، محل کارگاههاي توليد و اشخاص وابسته. حسابرس براي انجام پرسوجوهاي منطقي و مربوط، طراحي روشهاي مناسب و نيز ارزيابي پاسخها و اطلاعات دريافتي، به اين شناخت نياز دارد.
خدمات انجام شده توسط ديگران
16. حسابرس هنگام استفاده از نتايج کار حسابرسان ديگر يا کارشناسان بايد اطمينان يابد که نتايج مزبور براي هدف بررسي اجمالي صورتهاي مالي، مناسب است.
مستندسازي
17. حسابرس بايد موضوعاتي را که در فراهم کردن شواهد لازم براي پشتيباني از گزارش بررسي اجمالي و شواهد مربوط به انجام کار طبق اين استاندارد اهميت دارد، مستند کند.
روشها و شواهد
18. حسابرس بايد در تعيين نوع و ماهيت، زمانبندي اجرا و حدود روشهاي بررسي اجمالي، قضاوت حرفهاي خود را بکار گيرد. موارد زير ميتواند حسابرس را در اين باره ياري رساند:
• هرگونه شناخت حاصلاز حسابرسي يا بررسي اجمالي صورتهاي مالي در دورههاي گذشته.
• شناخت حسابرس از نوع فعاليت تجاري واحد مورد بررسي، شامل اصول و رويههاي حسابداري مورد عمل در صنعتي که واحد مورد بررسي در آن فعاليت ميکند.
• سيستمهاي حسابداري واحد مورد بررسي.
• ميزاني که هر يک از اقلام مورد بررسي، تحت تاثير قضاوت و براوردهاي مديريت قرار ميگيرد.
• اهميت معاملات و مانده حسابها.
19. حسابرس در بررسي اجمالي صورتهاي مالي بايد موضوع اهميت را همان گونه مورد توجه قرار دهد که در حسابرسي صورتهاي مالي به آن ميپردازد. با وجودي که احتمال کشف نشدن تحريفها در بررسي اجمالي بيش از حسابرسي است، قضاوت درباره اهميت به سطح اطمينان فراهمشده (از طريق بررسي اجمالي يا حسابرسي) مربوط نيست، بلکه به اطلاعاتي که حسابرس نسبت به آن گزارش ميدهد و نيازهاي اتکاکنندگان به آن اطلاعات، بستگي دارد.
20. روشهاي مورد استفاده در بررسي اجمالي صورتهاي مالي معمولا شامل موارد زير است:
• کسب شناخت از عمليات تجاري واحد اقتصادي و صنعتي که در آن فعاليت ميکند.
• پرسوجو درباره اصول و رويههاي حسابداري واحد مورد رسيدگي.
• پرسوجو درباره روشهاي ثبت، طبقهبندي و تلخيص معاملات، گردآوري اطلاعات براي افشا در صورتهاي مالي و تهيه صورتهاي مزبور.
• پرسوجو درباره کليه مندرجات با اهميت صورتهاي مالي.
• روشهاي تحليلي طراحي شده براي شناسايي روابط و اقلامي که غيرعادي به نظر ميرسد. اين گونه روشها شامل موارد زير است:
o مقايسه صورتهاي مالي با صورتهاي مالي دورههاي گذشته.
o مقايسه صورتهاي مالي با نتايج عمليات و وضعيت مالي پيشبيني شده.
o بررسي روابط بين عناصر صورتهاي مالي که انتظار ميرود از الگويي مبتني بر تجارب واحد مورد رسيدگي يا معيارهاي صنعت پيروي کند.
حسابرس در بکارگيري اين روشها، موضوعاتي را که در سال گذشته به تعديل حسابداري نياز داشته است بيشتر مورد بررسي قرار ميدهد.
• پرسوجو درباره مصوبات مجامع عمومي سهامداران، هيات مديره، کميتههاي هيات مديره و ساير جلساتي که ميتواند بر صورتهاي مالي اثر داشته باشد.
• مطالعه صورتهاي مالي با توجه به اطلاعاتي که حسابرس به دست آورده است، به منظور تشخيص انطباق صورتهاي مالي با مبناي حسابداري مربوط.
• دريافت گزارش ساير حسابرسان (در صورت نياز) که حسابرسي يا بررسي اجمالي صورتهاي مالي اجزاي واحد مورد رسيدگي را به عهده داشتهاند.
• پرسوجو از مسئولين امور مالي واحد مورد رسيدگي درباره مواردي چون:
- ثبت کليه معاملات و عمليات و ساير رويدادهاي مالي در دفاتر.
- تهيه صورتهاي مالي بر اساس مبناي حسابداري مربوط.
- تغييرات به وجود آمده در فعاليتهاي تجاري واحد مورد رسيدگي و اصول و رويههاي حسابداري آن.
- پرسشهايي که در نتيجه اجراي روشهاي بالا پديد آمده است.
• دريافت تاييديه مديران.
نمونه روشهاي متداول در بررسي اجمالي صورتهاي مالي در پيوست 2 ارائه شده است. فهرست مزبور جامع و کامل نيست و با اين قصد هم ارائه نميشود که کليه روشهاي آن بايد لزوما در هر بررسي اجمالي، بکار رود.
21. حسابرس بايد درباره آن گروه از رويدادهاي پس از تاريخ ترازنامه که ممکن است موجب تعديل صورتهاي مالي يا افشا در آن شود نيز پرسوجو کند. حسابرس در مورد شناسايي رويدادهاي پس از تاريخ گزارش بررسي اجمالي، هيچ مسئوليتي ندارد.
22. چنانچه حسابرس بر اين باور باشد که اطلاعات مورد بررسي اجمالي وي احتمالا داراي تحريف با اهميت است بايد روشهاي اضافي را اجرا کند يا روشهاي بررسي را گسترش دهد تا بتواند ترديد خود را برطرف و اطمينان محدودي فراهم نمايد يا ضرورت تعديل گزارش را براي خود مشخص کند.
نتيجهگيري و گزارشگري
23. در گزارش بررسي اجمالي اطمينان محدود بايد به صراحت اظهار شود. حسابرس بايد نتايج حاصل از شواهد گردآوري شده را به عنوان مبناي اظهار اطمينان محدود، مرور و ارزيابي کند.
24. حسابرس بايد اطلاعات به دست آمده در جريان بررسي اجمالي را به منظور يافتن نشانه يا نشانههايي از موارد عدم ارائه مطلوب صورتهاي مالي از تمام جنبههاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، ارزيابي کند.
25. در گزارش بررسي اجمالي صورتهاي مالي، دامنه کار توصيف ميشود تا استفادهکننده بتواند از نوع و ماهيت کار انجام شده، شناخت کافي به دست آورد. علاوه براين، در گزارش تصريح ميشود که بررسي اجمالي انجامشده، حسابرسي نيست و بنابراين، نظر حرفهاي حسابرسي نيز اظهار نخواهد شد.
26. گزارش بررسي اجمالي صورتهاي مالي بايد شامل اجزاي اصلي زير باشد:
الف ـ عنوان (شامل استقلال حسابرس، مثلا: گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل).
ب ـ مخاطب گزارش.
پ ـ بند مقدمه شامل:
(1) مشخص کردن عناوين صورتهاي مالي مورد بررسي اجمالي.
(2) مشخص کردن مسئوليت مديريت واحد مورد رسيدگي و حسابرس.
ت ـ بند دامنه رسيدگي (توصيف نوع و ماهيت بررسي اجمالي) شامل:
(1) اشاره به استاندارد حسابرسي مربوط به بررسي اجمالي صورتهاي مالي.
(2) تصريح اين که بررسي اجمالي، اساسا به پرسوجو و اجراي روشهاي تحليلي محدود ميشود.
(3) تصريح اين که حسابرسي، اجرا نشده است، روشهاي اجرا شده، اطمينان کمتري را نسبت به حسابرسي فراهم ميکند و نظر حرفهاي حسابرسي اظهار نميشود.
ث ـ اظهار اطمينان محدود.
ج ـ تاريخ گزارش.
چ ـ نشاني حسابرس.
ح ـ امضاي حسابرس.
نمونهاي از گزارشهاي بررسي اجمالي در پيوستهاي 3 و 4 ارائه شده است.
27. گزارش بررسي اجمالي بايد حاوي يکي از موارد زير باشد:
الف ـ اين موضوع که حسابرس در جريان بررسي اجمالي خود به اطلاعاتي برخورد نکرده است که نشان دهد صورتهاي مالي از تمام جنبههاي بااهميت طبق استانداردهاي حسابداري به نحو مطلوب ارائه نشده است.
ب ـ تشريح موارد عدم رعايت استانداردهاي حسابداري و در صورت امکان، تعيين آثار ريالي آنها بر صورتهاي مالي، همراه با يکي از موارد زير:
(1) ارائه نظر مشروط در چارچوب اطمينان محدود.
(2) ارائه نظر مردود، در صورتي که آثار موارد مزبور بر صورتهاي مالي، اساسي باشد به نحوي که حسابرس نظر مشروط را براي نشان دادن گمراهکنندگي يا ماهيت ناقص صورتهاي مالي، مناسب تشخيص ندهد.
پ ـ در صورت وجود محدوديت با اهميت در دامنه رسيدگي، توصيف محدوديت مزبور همراه با يکي از موارد زير:
(1) اظهارنظر مشروط در چارچوب اطمينان محدود به دليل تعديلات احتمالي که در صورت رفع محدوديت، ممکن بود در صورتهاي مالي ضرورت يابد.
(2) عدم اظهار هرگونه اطمينان در صورتي که آثار احتمالي محدوديت مزبور بر صورتهاي مالي، اساسي باشد به نحوي که هيچ اطميناني نتواند اظهار شود.
28. حسابرس بايد گزارش بررسي اجمالي را به تاريخ تکميل کار، که بيانگر اجراي روشهاي مربوط به رويدادهاي واقع شده تا تاريخ مزبور است، تاريخگذاري کند. از آنجا که حسابرس نسبت به گزارش دربارة صورتهاي مالي تهيه و ارائه شده توسط مديريت مسئوليت دارد نبايد گزارش بررسي اجمالي خود را به تاريخي قبلاز تاريخ تصويب صورتهاي مالي توسط هيات مديره، تاريخگذاري کند.
تاريخ اجرا
29. اين استاندارد براي بررسي اجمالی صورتهاي مالي که دوره مالي آن از اول فروردين 1378 و پساز آن شروع ميشود، لازمالاجراست.
پيوست 1
نمونه قرارداد
قـرارداد بـررسـي اجمالي صورتهاي مالي
عطف به درخواست ... (نام واحد مورد بررسي) ... از اين ... (حسابرس) ... براي بررسي اجمالي ترازنامه ... (واحد مورد بررسي ) ... به تاريخ ... و صورتهاي سود وزيان، سود (زيان)انباشته و جريان وجوه نقد آن براي سال / دوره مالي منتهي به تاريخ مزبور همراه با يادداشتهاي توضيحي مربوط، اين قرارداد بين ... و ... که از اين پس به ترتيب "حسابرس" و "واحد مورد بررسي" ناميده ميشوند با شرايط زير منعقد ميگردد.
موضوع قـرارداد
1. بررسي اجمالي صورتهاي مالي يادشده در بالا با هدف اظهار اطمينان محدود درباره آنها.
تعهدات حسابرس
2. انجام موضوع قرارداد براساس استاندارد "بررسي اجمالي صورتهاي مالي".
3. بررسي اجمالي صورتهاي مالي، به منزله حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي نيست، از اين رو، نظر حرفهاي حسابرسي اظهار نخواهد شد.
4. اظهارنظر در چارچوب اطمينان محدود. اظهارنظر نسبت به صورتهاي مالي در چارچوب اطمينان محدود براساس استاندارد بررسي اجمالي صورتهاي مالي ميتواند حسب مورد به صورت بدون بند توضيحي، مشروط، مردود يا عدم اظهارنظر باشد. نمونه گزارش بررسي اجمالي صورتهاي مالي بدون بند توضيحي به شرح پيوست است (رجوع شود به پيوست شماره 3 اين استاندارد).
5. بررسي اجمالي صورتهاي مالي، نميتواند براي مقاصد کشف و افشاي اشتباهات و اَعمال غير قانوني يا ساير تخلفات، مانند تقلب يا اختلاس، قابل اتکا باشد؛ هر چند در صورت برخورد با اين گونه موارد، موضوع به واحد مورد بررسي گزارش خواهد شد.
تعهدات واحد مورد بررسي
6. تهيه و ارائه صورتهاي مالي تاييد و امضا شده توسط مديريت واحد مورد بررسي حداکثر تا ... (تاريخ .../ مدت ... پس از تاريخ ترازنامه ) .... تهيه وارائه صورتهاي مالي مطلوب مستلزم حفظ و نگهداري مدارک کافي حسابداري، استقرار و اعمال کنترلهاي داخلي مناسب، انتخاب و بکارگيري اصول و روشهاي مناسب حسابداري شامل حفاظت از داراييهاي واحد مورد بررسي توسط مديريت است.
تبصره : صورتهاي مالي عبارت است از ترازنامه و صورتهاي سود و زيان، سود (زيان) انباشته و جريان وجوه نقد و يادداشتهاي توضيحي همراه، حاوي افشاي کافي طبق استانداردهاي حسابداري.
7. ارائه کليه اطلاعات، اسناد، مدارک و دفاتر(دستي و يا کامپيوتري ) مورد نياز براي اجراي روشهاي بررسي اجمالي.
8. ارائه تاييديهاي توسط مديريت واحد مورد بررسي درباره اطلاعاتي که در ارتباط با بررسي اجمالي صورتهاي مالي ياد شده دربالا به حسابرس داده ميشود.
9. تامين محل کار، امکانات و تسهيلات مناسب و همچنين، همکاري کارکنان واحد مورد بررسي در تهيه و ارائه صورتهاي ريز و جداول تفصيلي مورد نياز براي اجراي هرچه بهتر روشهاي بررسي اجمالي.
10. پرداخت بموقع صورتحسابهاي حقالزحمه.
حـقالـزحمـه
11. مبناي تعيين حقالزحمه، مدت کارکرد حسابرسان مامور انجام کار است که متناسب با پيشرفت کار، صورتحساب ميشود. حقالزحمه ساعتي هريک از حسابرسان بر حسب تجربه و مهارت و در نتيجه، ميزان مسئوليتي که به عهده دارند، متفاوت است. طبق بررسيهاي به عمل آمده، حقالزحمه، شامل حقالزحمه ساعات کار مستقيم، ساير هزينههاي مستقيم (ازقبيل هزينههاي فوقالعاده ماموريت خارج از مرکز و اياب و ذهاب) و سربار قابل تخصيص، در مجموع به ميزان ... ريال براورد ميشود.
سـايـر مـوارد
12. اين قرارداد از تاريخ مبادله تا ... اعتبار دارد.
13. هرگونه اختلاف طرفين قرارداد در اجراي مفاد آن، از طريق هياتي سه نفره متشکل از نماينده واحد مورد رسيدگي، نماينده حسابرس و يک شخص مورد قبول دو طرف، حل و فصل خواهد شد.
14. اين قرارداد در 14 ماده و يک تبصره و در 2 نسخه که هر دو نسخه در حکم واحد است، تنظيم و در تاريخ ... به امضاي طرفين قرارداد رسيده است.
واحد مورد رسيدگي حسابرس
پيوست 2
نمونه تفصيلي روشهاي مورد استفاده در بررسي اجمالي صورتهاي مالي
1. پرسوجو و روشهاي تحليلي لازم براي بررسي اجمالي صورتهاي مالي را قضاوت حرفهاي حسابرس تعيين ميکند. روشهاي زير تنها با هدف ارائه نمونه تهيه شده است و همه آنها لزوما در هر بررسي بکار نميرود. هدف اين پيوست، ارائه يک برنامه يا چک ليست استاندارد براي اجراي بررسي اجمالي نيست.
کليات
2. در مورد شرايط و دامنه کار با مديريت واحد مورد بررسي و اعضاي گروه بررسي اجمالي، مذاکره کنيد.
3. قراردادي حاوي شرايط و دامنه کار، تنظيم کنيد.
4. شناختي از فعاليتهاي تجاري واحد مورد بررسي و سيستم ثبت رويدادهاي مالي و تهيه صورتهاي مالي آن، کسب کنيد.
5. در مورد کامل، بموقع و مجاز بودن ثبت رويدادهاي مالي، پرسوجو کنيد.
6. تراز آزمايشي را دريافت کنيد و از مطابقت آن با دفتر کل و صورتهاي مالي، اطمينان يابيد.
7. نتايج حسابرسي و بررسي اجمالي صورتهاي مالي دورههاي گذشته (شامل تعديلات حسابداري حاصل از آنها) را ارزيابي کنيد.
8. درباره هرگونه تغيير عمده در واحد مورد بررسي نسبت به سال گذشته (مانند تغييرات در مالکيت يا ساختار سرمايهاي آن) پرسوجو کنيد.
9. درباره رويههاي حسابداري واحد مورد بررسي، پرسوجو و موارد زير را در مورد آنها، ارزيابي کنيد:
الف ـ انطباق با استانداردهاي حسابداري.
ب ـ مناسب بودن نحوه بکارگيري آنها.
پ ـ يکنواختي در بکارگيري آنها و در غير اينصورت، ارزيابي چگونگي افشاي هرگونه تغيير در رويه هاي مزبور.
10. صورتجلسات مجامع عمومي، هيات مديره و کميتههاي اصلي آن را به منظور آگاهي از موضوعات حايز اهميت از لحاظ بررسي اجمالي صورتهاي مالي، مطالعه کنيد.
11. درباره چگونگي انعکاس آثار مالي مصوبات مجامع عمومي، هيات مديره يا جلسات مشابه آن در صورتهاي مالي، پرسوجو کنيد.
12. درباره وجود معاملات با اشخاص وابسته، چگونگي به حساب گرفتن اين گونه معاملات و افشاي مناسب آنها، پرسوجو کنيد.
13. درباره بدهيهاي احتمالي و تعهدات واحد مورد بررسي، پرسوجو کنيد.
14. درباره طرحهاي واگذاري داراييها يا قسمتهاي عمده واحد مورد بررسي، پرسوجو کنيد.
15. نسخهاي از صورتهاي مالي واحد مورد بررسي را دريافت و درباره آنها با مديريت، مذاکره کنيد.
16. کفايت افشا در صورتهاي مالي و مناسب بودن طبقهبندي و نحوه ارائه آنها را ارزيابي کنيد.
17. اقلام منعکس در صورتهاي مالي دوره جاري را با اقلام مقايسهاي دورههاي گذشته و در صورت وجود بودجهها و پيشبينيهاي مالي، با آنها نيز مقايسه کنيد.
18. علل هرگونه نوسان يا عدم يکنواختي غيرعادي موجود در صورتهاي مالي را از مديريت واحد مورد بررسي، جويا شويد.
19. آثار هريک از اشتباهات اصلاح نشده را به تنهايي يا در مجموع، ارزيابي کنيد. توجه مديريت را به اشتباهات مزبور جلب و آثار اشتباهات اصلاح نشده را بر گزارش بررسي اجمالي، تعيين کنيد.
20. تاييديه مديران را دريافت کنيد.
وجوه نقد
21. صورتهاي مغايرت بانکي را دريافت و درباره اقلام باز قديمي يا غيرعادي از کارکنان مربوط، پرسوجو کنيد.
22. در مورد نقل و انتقالات بين حسابهاي بانکي چند روز پيش و چند روز پس از تاريخ دوره مورد بررسي، پرسوجو کنيد.
23. درباره وجود هرگونه محدوديت استفاده از وجوه نقد واحد مورد بررسي، پرسوجو کنيد.
مطالبات
24. درباره روشهاي شناسايي و ثبت مطالبات تجاري، پرسوجو کنيد.
25. صورت ريز مطالبات را دريافت کنيد و از مطابقت جمع آن با تراز آزمايشي، اطمينان يابيد.
26. توضيحات لازم را درباره نوسانات عمده در مطالبات نسبت به دورههاي گذشته يا مبالغ پيشبيني شده، از مديريت دريافت و ارزيابي کنيد.
27. جدول تجزيه و تحليل سني حسابهاي دريافتني تجاري را دريافت کنيد. درباره دليل يا دلايل وجود حسابهاي غيرعادي عمده، حسابهاي داراي مانده بستانکار يا ساير ماندههاي غيرعادي و همچنين، قابليت وصول حسابهاي دريافتني، پرسوجو کنيد.
28. درباره طبقهبندي مطالبات در صورتهاي مالي، شامل تفکيک و طبقهبندي ماندههاي غير جاري، حسابهاي با مانده بستانکار، مطالبات از سهامداران، مديران و ساير اشخاص وابسته، با مديريت مذاکره کنيد.
29. درباره روش شناسايي حسابهايي که به دشواري وصول ميشود و چگونگي ايجاد ذخيره براي مطالبات مشکوکالوصول، پرسوجو و منطقي بودن ذخيره مزبور را بررسي کنيد.
30. درباره در گرو بودن مطالبات، پرسوجو کنيد.
31. درباره روشهاي مورد استفاده براي اجراي درست آزمون انقطاع زماني معاملات فروش و برگشت از فروش، پرسوجو کنيد.
32. درباره ماندههاي بدهکار ناشي از مواد وکالاي اماني نزد ديگران و همچنين، در صورت وجود چنين ماندههايي، درباره ثبتهاي اصلاحي لازم براي منظور کردن مواد و کالاي مزبور به حساب موجوديها، پرسوجو کنيد.
33. در مورد هرگونه اعلاميه بستانکار قابل ملاحظه (ناشي از برگشت از فروش و تخفيفات) مربوط به درآمدهاي ثبت شده که پس از تاريخ ترازنامه صادر شده است و تامين ذخيره کافي از اين بابت، پرسوجوکنيد.
موجوديهاي مواد و کالا
34. صورت ريز موجوديهاي مواد و کالا را دريافت کنيد و از موارد زير اطمينان يابيد:
الف ـ مطابقت جمع صورت مزبور با تراز آزمايشي.
ب ـ تهيه شدن صورت مزبور براساس شمارش موجوديها.
35. درباره روش شمارش موجوديهاي مواد وکالا، پرسوجو کنيد.
36. چنانچه شمارش موجوديها در تاريخ ترازنامه انجام نشده باشد، درباره موارد زير پرسوجو کنيد:
الف ـ استفادهکردن يا نکردن واحد مورد بررسي از سيستم ثبت دايمي موجوديها و مقايسه متناوب مقاديرمنعکس در مدارک موجوديها با مقادير موجود.
ب ـ وجود و استفاده از سيستم بهاي تمامشده (حسابداري صنعتي) جامع و حصول اطمينان از تامين اطلاعات مورد نياز توسط آن.
37. درباره تعديلات انجام شده ناشي از آخرين شمارش موجوديها، با مديريت مذاکره کنيد.
38. درباره روشهاي مورد استفاده براي کنترل انقطاع زماني و گردش کالا، در جريان شمارش موجوديها، پرسوجو کنيد.
39. درباره مباني ارزشيابي هر گروه از موجوديها و به ويژه حذف سود بين شعب، پرسوجو کنيد. درباره ارزشيابي موجوديها طبق قاعده اقل بهاي تمامشده يا قيمت بازار نيز پرسوجو کنيد.
40. يکنواختي کاربرد روشهاي ارزشيابي موجوديها را شامل روشهاي تخصيص مواد اوليه، دستمزد مستقيم و سربار، ارزيابي کنيد.
41. مبالغ گروههاي اصلي موجوديها را با اقلام مشابه سال گذشته و مبالغ پيشبيني شده براي سال جاري مقايسه و درباره نوسانات و اختلافات عمده، پرسوجو کنيد.
42. نسبت گردش موجوديهاي سال جاري را با سالهاي گذشته، مقايسه کنيد.
43. درباره روشهاي تشخيص موجوديهاي کم گردش و ناباب و ارزشيابي اين اقلام براساس قيمت بازار، پرسوجو کنيد.
44. درباره وجود اقلام اماني در انبار و در صورت وجود چنين اقلامي، درباره ثبتهاي اصلاحي لازم براي خارج کردن اين اقلام از موجوديها، پرسوجو کنيد.
45. در مورد هرگونه موجوديهاي کالاي در رهن، نگهداري شده در محلهاي ديگر يا اماني نزد ديگران، پرسوجو کنيد و مطمئن شويد که اين گونه اقلام، به درستي به حساب گرفته شده است.
سرمايهگذاريها (شامل شرکتهاي وابسته و اوراق بهادار قابل دادوستد)
46. صورت ريز سرمايهگذاريها را به تاريخ ترازنامه دريافت و آن را با تراز آزمايشي، مطابقت کنيد.
47. درباره رويههاي حسابداري استفاده شده در مورد سرمايهگذاريها، پرسوجو کنيد.
48. درباره ارزش ثبت شده سرمايهگذاريها، پرسوجو و هرگونه مسئله مربوط به قابليت بازيافت آنها را ارزيابي کنيد.
49. درستي نحوه به حساب گرفتن سود وزيان حاصل از فروش و درآمد سرمايهگذاريها را ارزيابي کنيد.
50. درباره چگونگي طبقهبندي سرمايهگذاريها به بلند مدت و کوتاه مدت، پرسوجو کنيد.
داراييهاي ثابت و استهلاک
51. جدول داراييهاي ثابت حاوي بهاي تمامشده و استهلاک انباشته را دريافت و با تراز آزمايشي، مطابقت کنيد.
52. درباره روشهاي استهلاک و تميز مخارج سرمايهاي از مخارج جاري، پرسوجو کنيد. هرگونه احتمال کاهش با اهميت و دايمي در ارزش داراييها را ارزيابي کنيد.
53. درباره داراييهاي ثابت اضافه و يا فروخته شده طي دوره و چگونگي به حساب گرفتن سود و زيان حاصل از فروش يا کنارگذاري آنها، با مديريت گفتگو و در مورد منظور شدن کليه اين گونه معاملات در حسابها، پرسوجو کنيد.
54. درباره يکنواختي نرخها وروشهاي استهلاک داراييها پرسوجو و هزينه استهلاک سال جاري را با سالهاي گذشته، مقايسه کنيد.
55. درباره حقوق اشخاص ثالث نسبت به داراييهاي ثابت، پرسوجوکنيد.
56. درباره انعکاس درست (طبق استانداردهاي حسابداري) قراردادهاي اجاره بلند مدت در صورتهاي مالي، با مديريت مذاکره کنيد.
پيشپرداختها، داراييهاي نامشهود و ساير داراييها
57. جدولي حاوي نوع و ماهيت اين گونه حسابها را دريافت و درباره قابليت بازيافت آنها، با مديريت مذاکره کنيد.
58. درباره مباني ثبت اينگونه حسابها و روشهاي مورد استفاده براي استهلاک آنها، پرسوجو کنيد.
59. حسابهاي هزينه مربوط را با اقلام مشابه سالهاي گذشته مقايسه و درباره مغايرات عمده، با مديريت مذاکره کنيد.
60. درباره طبقهبندي اينگونه حسابها به بلندمدت و کوتاهمدت، با مديريت مذاکره کنيد.
تسهيلات دريافتي
61. جدول تسهيلات دريافتي را دريافت و با تراز آزمايشي، مطابقت کنيد.
62. درباره تسهيلات دريافتي که احتمالا برخي مفاد قرارداد آنها رعايت نشده است، اقدامات مديريت نسبت به آنها و انجام شدن اصلاحات لازم در صورتهاي مالي، پرسوجو کنيد.
63. معقول بودن هزينه تسهيلات دريافتي را نسبت به مانده آن تسهيلات ارزيابي کنيد.
64. در مورد وثيقهدار بودن تسهيلات دريافتي، پرسوجو کنيد.
65. درباره طبقهبندي تسهيلات دريافتي به کوتاهمدت و بلندمدت، پرسوجو کنيد.
حسابها و اسناد پرداختني تجاري
66. درباره روشهاي شناسايي و ثبت حسابها و اسناد پرداختني تجاري، پرسوجو کنيد.
67. توضيحات لازم را درباره نوسانات عمده در مانده حسابها و اسناد پرداختني نسبت به دورههاي گذشته يا نسبت به مبالغ پيشبيني شده، از مديريت دريافت و ارزيابي کنيد.
68. صورت ريز حسابها و اسناد پرداختني را دريافت کنيد و از مطابقت جمع آن با تراز آزمايشي، اطمينان يابيد.
69. درباره تطبيق دادن ماندهها با صورت وضعيتهاي بستانکاران، پرسوجو و ماندههاي مزبور را با ماندههاي دوره گذشته، مقايسه کنيد. نسبت بدهيهاي تجاري سال جاري را با سال گذشته، مقايسه کنيد.
70. احتمال وجود بدهيهاي عمده ثبت نشده را ارزيابي کنيد.
71. درباره چگونگي افشاي جداگانه مانده بدهي به سهامداران، مديران و ساير اشخاص وابسته، پرسوجو کنيد.
بدهيهاي ناشي از هزينههاي تحقق يافته و بدهيهاي احتمالي
72. صورت ريز بدهيهاي ناشي از هزينههاي تحقق يافته را دريافت و مانده آن را با تراز آزمايشي، مطابقت کنيد.
73. ماندههاي با اهميت هزينههاي مربوط را با حسابهاي مشابه سال قبل، مقايسه کنيد.
74. در مورد مجوز ثبت اين گونه اقلام، شرايط تسويه، ميزان رعايت شرايط مزبور، وثايق و چگونگي طبقهبندي آنها، پرسوجو کنيد.
75. درباره روشهاي تعيين اين گونه اقلام، پرسوجو کنيد.
76. درباره نوع و ماهيت مبالغ تشکيلدهنده بدهيهاي احتمالي وتعهدات، پرسوجو کنيد.
77. درباره بدهيهاي ناشي از هزينههاي تحقق يافته و بدهيهاي احتمالي که در حسابها ثبت نشده است، پرسوجوکنيد. در صورت وجود اين گونه اقلام، درباره ضرورت تامين ذخيره يا لزوم افشاي آنها در صورتهاي مالي، با مديريت مذاکره کنيد.
ماليات بردرآمد و ساير مالياتها
78. درباره هرگونه رويدادي، شامل اعتراض به ماليات تشخيص شده، که ميتواند اثر با اهميتي بر ماليات پرداختني واحد مورد رسيدگي داشته باشد، از مديريت پرسوجو کنيد.
79. ماليات بردرآمد واحد مورد رسيدگي را با توجه به درآمدهاي آن، ارزيابي کنيد.
80. درباره کفايت ذخيره ماليات بردرآمد واحد مورد رسيدگي، براي سال مورد رسيدگي و سالهاي قبل از آن، از مديريت پرسوجو کنيد.
رويدادهاي پس از تاريخ ترازنامه
81. آخرين صورتهاي مالي ميان دورهاي را از مديريت دريافت و با صورتهاي مالي مورد بررسي يا صورتهاي مالي دورههاي گذشته، مقايسه کنيد.
82. درباره رويدادهاي پس از تاريخ ترازنامه که آثار با اهميتي بر صورتهاي مالي مورد بررسي دارد و به ويژه موارد زير، پرسوجو کنيد:
الف ـ هرگونه تعهد با اهميت يا ابهام ايجاد شده پس از تاريخ ترازنامه.
ب ـ هرگونه تغيير قابل ملاحظه در سرمايه، بدهيهاي بلندمدت يا سرمايه در گردش تا تاريخ پرسوجو.
پ ـ هرگونه تعديل غيرعادي انجام شده طي دوره زماني بين تاريخ ترازنامه و تاريخ پرسوجو. دراينباره ضرورت تعديل صورتهاي مالي يا افشا در آنها را نيز ارزيابي کنيد.
83. صورتجلسات مجامع عمومي، هيات مديره و کميتههاي مربوط را براي دوره پس از تاريخ ترازنامه، دريافت و مطالعه کنيد.
دعاوي حقوقي
84. درباره هرگونه دعواي حقوقي در جريان و يا در شرف طرح عليه واحد مورد رسيدگي، پرسوجو و آثار آنها را بر صورتهاي مالي، بررسي کنيد.
حقوق صاحبان سرمايه
85. صورت ريز کليه ثبتهاي انجامشده مربوط به حسابهاي تشکيلدهنده حقوق صاحبان سرمايه را، شامل افزايش يا کاهش سرمايه وسود سهام، دريافت و آن را ارزيابي کنيد.
86. درباره وجود هرگونه محدوديت در توزيع سود انباشته (اندوختهها) يا ساير حسابهاي تشکيلدهنده حقوق صاحبان سرمايه، پرسوجو کنيد.
عمليات
87. نتايج عمليات را با نتايج دورههاي مشابه گذشته و مبالغ پيشبيني شده براي دوره جاري، مقايسه و درباره مغايرات عمده، با مديريت مذاکره کنيد.
88. درباره چگونگي شناسايي و به حساب گرفتن فروشها و هزينههاي عمده در دورههاي مربوط، با مديريت مذاکره کنيد.
89. اقلام غير مترقبه وغيرعادي را مورد توجه قرار دهيد.
90. ارتباط بين اقلام مربوط به حسابهاي درآمد را مورد توجه قرار دهيد، درباره آنها با مديريت مذاکره، و منطقي بودن ارتباطات مزبور را با توجه به ارتباطات مشابه در دورههاي گذشته و ساير اطلاعات در دسترس، ارزيابي کنيد.
پيوست 3
نمونه گزارش استاندارد بررسي اجمالي صورتهاي مالي
گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل
به:
ترازنامه شرکت نمونه در تاريخ 31 شهريور ××13 و صورتهاي سود و زيان و جريان وجوه نقد آن براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور همراه با يادداشتهاي توضيحي 1 تا ... پيوست که توسط هياتمديره تهيه و تاييد شده، مورد بررسي اجمالي اين موسسه قرار گرفته است. مسئوليت صورتهاي مالي با هياتمديره شرکت و مسئوليت اين موسسه، صدور گزارش درباره صورتهاي مالي مزبور براساس بررسي اجمالي انجام شده، است.
بررسي اجمالي اين موسسه براساس استاندارد ”بررسي اجمالي صورتهاي مالي“ انجام گرفته است. رعايت استاندارد مزبور مستلزم برنامهريزي و اجراي بررسي اجمالي به گونهاي است که از نبود هر گونه تحريف بااهميت در صورتهاي مالي، اطميناني محدود به دست آيد. بررسي اجمالي، اساساً شامل پرسوجو از کارکنان شرکت و بکارگيري روشهاي تحليلي نسبت به اطلاعات مالي است. دامنه بررسي اجمالي بمراتب محدودتر از رسيدگيهاي منطبق بر استانداردهاي حسابرسي است که هدف آن، اظهارنظر حرفهاي درباره صورتهاي مالي به عنوان يک مجموعه واحد است و از اينرو، اين موسسه نيز چنين نظر حرفهاي اظهار نميکند.
براساس بررسي اجمالي انجام شده، اين موسسه به مواردي که حاکي از عدم ارائه مطلوب صورتهاي مالي يادشده در بالا، از تمام جنبههاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري باشد، برخورد نکرده است.
تاريخ موسسه حسابرسي نمونه ...
پيوست 4
نمونههايي از گزارشهاي تعديل شده بررسي اجمالي صورتهاي مالي
نظر مشروط، به دليل انحراف از استانداردهاي حسابداري
گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل
به:
ترازنامه شرکت نمونه در تاريخ 31 شهريور ××13 و صورتهاي سود و زيان و جريان وجوه نقد آن براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور همراه با يادداشتهاي توضيحي 1 تا ... که توسط هياتمديره تهيه وتاييدشده، مورد بررسي اجمالي اين موسسه قرار گرفته است. مسئوليت صورتهاي مالي، با هياتمديره شرکت و مسئوليت اين موسسه، صدور گزارش درباره صورتهاي مالي مزبور براساس بررسي اجمالي انجام شده، است.
بررسي اجمالي اين موسسه براساس استاندارد ”بررسي اجمالي صورتهاي مالي“ انجام گرفته است. رعايت استاندارد مزبور مستلزم برنامهريزي و اجراي بررسي اجمالي به گونهاي است که از نبود هر گونه تحريف با اهميت در صورتهاي مالي، اطميناني محدود به دست آيد. بررسي اجمالي، اساساً شامل پرسوجو از کارکنان شرکت و بکارگيري روشهاي تحليلي نسبت به اطلاعات مالي است. دامنه بررسي اجمالي بمراتب محدودتر از رسيدگيهاي منطبق بر استانداردهاي حسابرسي است که هدف آن، اظهارنظر حرفهاي درباره صورتهاي مالي به عنوان يک مجموعه واحد است و از اينرو، اين موسسه نيز چنين نظر حرفهاي اظهار نميکند.
بنا به اظهار مديريت، موجودي مواد و کالاي شرکت به بهاي تمام شده در صورتهاي مالي منعکس شده که بيش از ارزش بازار آنهاست. محاسبات مديريت که توسط اين موسسه نيز بررسي اجمالي شده است، نشان ميدهد در صورت اعمال قاعده اقل بهاي تمامشده و ارزش بازار، در رعايت استانداردهاي حسابداري، موجودي مواد و کالا مبلغ ... ميليون ريال و سود خالص، مبلغ ... ميليون ريال کاهش مييافت.
براساس بررسي اجمالي انجام شده، به استثناي آثار مورد مشروح در بالا، اين موسسه به مواردي که حاکي از عدم ارائه مطلوب صورتهاي مالي ياد شده در بالا از تمام جنبههاي بااهميت، طبق استانداردهاي حسابداري باشد، برخورد نکرده است.
تاريخ موسسه حسابرسي نمونه ...
نظر مردود، به دليل انحراف از استانداردهاي حسابداري
گزارش بررسي اجمالي حسابرس مستقل
به:
ترازنامه شرکت نمونه در تاريخ 31 شهريور ××13 و صورتهاي سود و زيان و جريان وجوه نقد آن براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور همراه با يادداشتهاي توضيحي 1 تا ... که توسط هياتمديره تهيه و تاييدشده، مورد بررسي اجمالي اين موسسه قرار گرفته است. مسئوليت صورتهاي مالي، با هياتمديره شرکت و مسئوليت اين موسسه، صدور گزارش درباره صورتهاي مالي براساس بررسي اجمالي انجام شده، است.
بررسي اجمالي اين موسسه براساس استاندارد ”بررسي اجمالي صورتهاي مالي“ انجام گرفته است. رعايت استاندارد مزبور مستلزم برنامهريزي و اجراي بررسي اجمالي به گونهاي است که از نبود هر گونه تحريف با اهميت در صورتهاي مالي، اطميناني محدود به دست آيد. بررسياجمالي، اساساً شامل پرسوجو از کارکنان شرکت و بکارگيري روشهاي تحليلي نسبت به اطلاعات مالي است. دامنه بررسي اجمالي بمراتب محدودتر از رسيدگيهاي منطبق بر استانداردهاي حسابرسي است که هدف آن، اظهارنظر حرفهاي درباره صورتهاي مالي به عنوان يک مجموعه واحد است و ازاينرو، اين موسسه نيز چنين نظر حرفهاي اظهار نميکند.
همانگونه که در يادداشت توضيحي شماره ×× همراه صورتهاي مالي تشريح شده است، شرکت نمونه آثار ناشي از قرارداد اجاره به شرط تمليک داراييهاي ثابت خود را در صورتهاي مالي پيوست منظور نکرده است. چنانچه اين آثار در رعايت استانداردهاي حسابداري به حساب گرفته ميشد، داراييهاي ثابت معادل مبلغ ... ميليون ريال و بدهيهاي بلند مدت معادل مبلغ ... ميليون ريال افزايش و سود انباشته معادل مبلغ ... ميليون ريال و سود خالص سال نيز معادل مبلغ ... ميليون ريال کاهش مييافت.
براساس بررسي اجمالي انجام شده، به دليل آثار اساسي موضوع مندرج در بند بالا، صورتهاي مالي مورد بررسي، وضعيت مالي شرکت نمونه در تاريخ 31 شهريور ××13 و نتايج عمليات و جريان وجوه نقد آن را براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور طبق استانداردهاي حسابداري به نحو مطلوب نشان نميدهد.
تاريخ موسسه حسابرسي نمونه ...
بستن *نام و نام خانوادگی * پست الکترونیک * متن پیام |